Tamacahutt n uwaɣezniw

Tamacahutt n uwaɣezniw_Une histoire d'ogre


Macahu. Ṛebbi a ţ-yesselhu,
a ţ-yeɛdel am usaru!
Tella yiwen n wass yiwet n tmeṭṭut, d tuzyint am waggur.
Yiwen n wass, terna ɣur-s teqcict, tif-iţ, tezyen axiṛ-is.
Mi d-effeɣ ɣer beṛṛa, a s-tini: d timenyift nekk id-k, ay aggur? Yeqqar-as: ma nekk id-m, neɛdel, ma d tin di dduḥ, tif-ikem tif-iyi.
Tameṭṭut, kecment-ţ tismin f yelli-s: mi teffeɣ s aggur, a s-tessimes i yelli-s s leɣbaṛ, a s-tini: d timenyift nekk id-k, ay aggur ? Yenna-yas: ma nekk id-m neɛdel, ma d tin di dduḥ, tif-ikem tif-iyi.
Azekka-nni, a s-tessimes azuliɣ, a teffeɣ daɣ s aggur, a s-tini: d timenyift nekk id-k, ay aggur ? Yenna-yas: ma nekk id-m, neɛdel, ma d tin di dduḥ, tif-ikem tif-iyi.
Akken yal-ass, armi meqqṛet teqcict, tebda tikli: dima yeqqar-as: ma nekk id-m, neɛdel, ma d yelli-m, tif-ikem, tif-iyi!
Yiwen n wass, ar teţxemmim amek ara s-texdem. Tṛuḥ tewwi ifeggagen, terna ided, ṛuḥent ad grent aẓeṭṭa ɣef yiri n yefri. Neţţat d yiwet ṭṭfent tisegra, neţţat la sent-tezzazzal. Armi d yiwen n webrid, tezwi-yas yemma-s takurt deg ufus. Takurt tegrareb. Tenna-yas yemma-s:
- Aḥeqq win d win, ad tebɛeḍ takurt anda tedda, a ţ-tawḍeḍ, neɣ ass-a ad eččeɣ aqerru-m!
Taqcict tetbeɛ takurt. Takurt teţţegririb, neţţat teţţazzal... Takurt teţţegririb, nettat teţţazzal.
Yemma-s tesɣerṣ-as lxiḍ. Armi d yiwen n wemḍiq, takurt tekcem deg ifri: neţţat tedda akken yid-s. Tufa-n amcic deg ifri la yeţţurar s tkurt, yenna-yas:
- Nnaɣ, a yelli, d acu kem-id-yewwin? Baba d waɣzen: a kem-id-yaf, a kem-yečč! Tenna-yas:
- anf-as: ma yehwa-yas ad iyi-čč, yečč-iyi!
Teḥka-yas-d akken yella lḥal. Yenna-yas:
- ihi, ɛeddi, niwel-aɣ.
Tnawel; tečča, yečča wemcic, ǧǧan-as ayla-s i waɣezniw. Yenna-yas:
- tura efk-iyi-d timceḍt d lemri ma tesɛiḍ-ten,
taliḍ ar tɣerfeţ-agi: mi d-yusa waɣzen, ad yečč imensi, ad nurar nekk id-s, a s-kksen wurfan: mi ɣ-twalaḍ neqqim i sin ar lkanun, ers-d s tuffra, s leɛqel s leɛqel, knu f uqerru-s, tinṭ-as: sslam n Ṛebbi d nnbi fell-ak, a baba waɣzen: iḍarren-inek deg igenni, aqerruy-ik di lqaɛa!
Tṛuḥ ɣer tɣerfeţ. Akken d-yewweḍ waɣzen, yenna-yas:
- m m m m... Ay amcic, ifuḥ ubaliɣ, a wer d aliɣ! Yenna-yas:
- lbedd-d kra n uɛeṭṭar, uɣeɣ timceḍt rniɣ lemri.
Yenna-yas:
- yeqreb! A t-qeḍɛeɣ, a t-eččeɣ!
Yenna-yas:
- wah! ṣṣebḥ-a i yɛedda!
Iɛedda a d-yečč imensi. Yenna-yas:
- ay amcic, i yelha imensi n wass-a!
Armi ifukk učči, uraren neţţa d wemcic. Armi i s-kksen wurfan, qqimen i sin ar lkanun. Taqcict ters-d si tɣerfeţ, tleḥḥu-d s leɛqel s leɛqel, armi d-wweḍ ɣer deffir n uwaɣezniw, tessuden aqerru-s, tenna-yas:
- sslam n Ṛebbi d nnbi fell-ak, a baba waɣzen.
Iḍarren-inek deg igenni, aqerru-k di lqaɛa!
Yenneqlab-d fell-as, yenna-yas:
- m m m m... Limmer mačči d sslam fi sselm-k,
ad sewɣ idim fi ceṛb-k, ad ččeɣ aksum fi leqm-k!
Teqqim teḥka-yas-d taqsiḍt-is. Yenna-yas:
- ɛuhdeɣ-kem ur kem-eččiɣ, ur kem-sxelɛeɣ: ad tiliḍ am yelli.
Yefka-yas tisura n sebɛa tɣerfatin, yenna-yas:
- seţţa-yagi, kecm-itent irkel; ti-s sebɛa-yagi, anda-ţ tkeččmeḍ. Tenna-yas:
- yirbeḥ.
Akenni kra n wussan ur tekcim ara. Yiwen n wass, tenna-yas: welleh, ar d-ẓreɣ d acu yeffer di tɣerfeţ-agi armi yugi a ţ-kecmeɣ!
Tekcem, taf-n imeṣṣaḍen n imdanen d lewḥuc yemmuten: din i yeţţaǧǧa ṣṣyaḍa-s. Dɣa tsekkeṛ-d tawwurt.
Seg wass-n tfeqqeɛ, tuɣal teḍɛef, teţţagad ula d neţţat a ţ-yečč. Armi ţ-iwala akken tfukk, yenna-yas:
- acu kem-yesseḍɛefn akka? Tenna-yas:
- ur tesɛiḍ d acu.
Dɣa neţţa yeɛqel. Iṛuḥ ifers-d yak taɣerfeţ-nni, armi ur d-yeǧǧi deg-s ula d acemmek. Yenna-yas:
- tura tezmerḍ ad tkecmeḍ ula ɣer tɣerfeţ-inna ti-s sebɛa: mi tetxeyyqeḍ, a d tan deg-s ṭṭaq yuɛa s azniq
n temdint: ṭṭilli deg-s, am yekkes lxiq.
Dɣa tuɣal armi teţţu ayen teẓra, teḥla. Teṭṭilli si ṭṭaq akken i s-yenna.
yal-ass yal-ass, a d-ɛeddi tzerzert n sselṭan, ad d-els di leḥrir d wewreɣ, a ţ-id-tebɛen tesɛa u tesɛin ara ţ-iqarɛen ammar i s-iɣellin. Tamdint meṛṛa ad tɛeǧǧben di tzerzert. Akken d-ɛedda, tmuqel taqcict-nni, tenna-yas:
- i tcebḥeḍ, i tmelḥeḍ! Deg imi n uwaɣzenɣ a tekkeḍ!
Taqcict meskint ad teţţru. Akken yal-ass: mi tḍall, a s-d-ini. Tuɣal am wanẓad n uqerru.
Yiwen n wass, yenna-yas uwaɣezniw:
- a yi-d-mleḍ acu kem-yuɣen. Tenna-yas:
- akk d wakk, akk d wakk, akk d wakk i yi-d-qqar tzerzert n sselṭan. Yenna-yas:
- ur ţţagad: ma d nekk, ur kem-teţţeɣ ara: teẓriḍ ɛuhdeɣ-kem. Ssya d tasawent, mi ţ-twalaḍ, weqbel a m-d-ini, tinṭ-as: i tcebḥeḍ, i tmelḥeḍ: a kem-yezlu sselṭan i tmeɣra-w: aksum-im a t-yečč leǧmeɛ, taculliṭ-im a ţ-ččareɣ d rric, a  ţ-ssummuteɣ!
Azekka-nni, tḍall si ṭṭaq: akken ţ-twala, tenna-yas:
- i tcebḥeḍ, i tmelḥeḍ! A kem-yezlu sselṭan i tmeɣra-w: aksum-im a t-yečč leǧmeɛ, taculliṭ-im a ţ-ččareɣ d rric, a ţ-ssummuteɣ!
Akken tesla akka tzerzert, la teţţexbibiḍ di lqaɛa: yeɣli-yas yak wewreɣ-nni, leḥrir-nni yexnunes.
Sselṭan yekks-asen aqerru i tesɛa u tesɛin-nni.
Azekka-nni, icebbḥ-as-d daɣen, ddan-d yid-s tesɛa u tesɛin nniḍen. Akken ţ-twala teqcict, tezwar-iţ daɣ s awal, tenna-yas:
- i ṭcebḥeḍ, i tmelḥeḍ! a kem-yezlu sselṭan...
Tizerzert la teţţexbibiḍ daɣ am yiḍelli-nni. Sselṭan, akken tewweḍ tzerzert s axxam, yekks-asen aqerru i tesɛa u tesɛin-nni.
Armi d ass wi-s tlata, yenna-yas mmi-s n sselṭan:
- ass-agi a d-dduɣ, a baba.
Icebbḥ-as i tzerzert, yewwi-ţ mmi-s n sselṭan ger ifassen-is.
Akken yewweḍ ɣer ddaw n ṭṭaq, tenna-yas-d teqcict:
- i icebḥeḍ, i tmelḥeḍ! a kem-yezlu sselṭan...
Aqcic yerfed s wallen-is, iwala-t ɣer ṭṭaq. Yewwi-d tizerzert s axxam, yenna-yas i baba-s:
- ad aɣeɣ yelli-s n uwaɣzen.
Yenna-yas baba-s:
- a mmi, ur yesɛi ara waɣzen yelli-s.
Yenna-yas:
- nniɣ-ak ad aɣeɣ yelli-s n uwaɣzen, ula xas s uqerruy-iw! Yenna-yas:
- ṛuḥ, a mmi, xzu cciṭan! Ur uqint ara tilawin!
Ur yesɛi ara waɣzen yelli-s. Yenna-yas:
- ma tdesseḍ, ad ţ-aɣeɣ; ma teţruḍ ad ţ-aɣeɣ!
Iṛuḥ sselṭan s awaɣezniw, yenna-yas:
- A yi-tefkeḍ yelli-k. Yenna-yas: ur sɛiɣ ara yelli. Yenna-yas:
- mmi la yeqqar tesɛiḍ: tura a ţ-yaɣ, ula ɣas s uqerru-s! Yenna-yas:
- ṛuḥ ihi, a ţ-id ciwreɣ.
Iṛuḥ yenna-yas i teqcict:
- ma a kem-efkeɣ i mmi-s n sselṭan?
Tenna-yas:
- nekk, ur k-ţɛeddiɣ ara: akken tebɣiḍ, ssyen.
Yenna-yas:
- ihi a kem-efkeɣ, lameɛni ad cerḍeɣ fell-am ur d-kččemḍ ara axxam-iw anagar ma yewwi-kem-id uḍar-iw; yernu, ad tneṭqeḍ irkel ɣer medden, ma s argaz-im, ad teggugmeḍ anagar ma d asmi ara m-yini: a ḥeqq baba-m waɣzen, aqerruy-is di lqaɛa, iḍarren-ines deg igenni!
Tenna-yas:
- yirbeḥ.
Yečča uwaɣezniw taɛmamt; tedda d tislit s ṭṭbel, yewqem sselṭan tameɣra tameqrant. Feṛḥen irkel: taqcict am waggur; meɛni ur tneṭṭeq ara s argaz-is.
Akken yewweḍ useggas, argaz-is yuyes: qqaren-as akk medden: tuɣeḍ tagugamt! Tuɣeḍ tagugamt! Yejweǧ yerna-d fell-as takna. 
Ass-nni i f ara d-ddu, taqcict-nni, rran-ţ  iman-s ɣer leɛli bu-sebɛa. Tameddit-nni, tṛuḥ taklit tewwi-yas imensi. Akken i s-tesqerbeb di tewwurt, tenna-yas:
- wi akka ? Tenna-yas:
- d taklit i m-d-yewwin imensi. Tenna-yas:
- ur ḥwaǧɣ ara imensi-m! Ṛuḥ akin fell-i, a taklit mm-iselfan! Tenna-yas:
- a wletma, lli-yi-ţ-in: mačči d nekk i m-ţ-ixedmen! Tenna-yas:
- kker ihi, a tawdect, lli-yas-d tawwurt.
Tṛuḥ tewdect telli-yas-d tawwurt. Akken d-kcem, tsers imensi-nni; tenna-yas:
- a taklit, d acu tebɣiḍ: ad niwel neɣ a nqeṣṣer?
Tenna-yas:
- a wletma, a lalla, ɛyiɣ di nnwal. Ass-a d tameɣra: kul-ci yella: a nqeṣṣer d aqeṣṣer.
Teddem lkursi terna-d tagelzimt, tsers iḍudan-is i ɛecṛa f lkursi, tenna-yas i taklit:
- aha tura, s lǧehd-im, gezm-iyi yakk iḍudan-iw.
Akken i s-ten-tegzem, tenna-yas:
- qqen allen-im!
Teqqen taklit allen-is, telli-tent, twali iḍudan-is am zik, la ţemlehwajen s txutam n wewreɣ.
Azekka-nni ṣṣbeḥ, tenna-yasen:
- a nnegr-nnwen, a llqec-nnwen! Ternam-d takna ɣef lalla leḥkima! Limmer ad teẓrem ayen texdem leɛca! Ma yella ufus-nnwen di tmess, a t-teţţum!
Ssya u ssya nnan-as-d akk:
- d acu? Tenna-yas:
- mi wwḍeɣ, tenna-yas i tewdect: ṛuḥ lli-yas tawwurt. Telli-yi tewdect tawwurt. Tenna-yi: ma a nqeṣṣer
neɣ ad niwel ? Nniɣ-as: a nqeṣṣer d aqeṣṣer. Tsers iḍudan-is f lkursi i ɛecṛa, gzemeɣ-as-ten i ss i qqneɣ
tiṭ-iw lliɣ-ţ, uɣalen armi d akken llan, la ţemlehwajen iḍudan-is s txutam n wewreɣ. Ṛuḥet ɛad ad twalim.
Ṛuḥen, afen-ţ-in d tideţ. Tenna-yas teslit:
- d ayagi kan i texdem lalla-m leḥkima ? Ax, ula d nekk, gezm-iyi-ten.
Tgezm-as iḍudan-is i ɛecṛa. Teqqen allen-is taklit:
ur uɣalen ara s imukan-nnsen. Qqimen ifassen-is la sbeẓbuẓen d idim i sin. Tuɣal d taɛibant: telfen-ţ.
Kra n wussan, rnan-d ti-s snat. Daɣ tṛuḥ taklit a s-tawi imensi i lalla leḥkima. Tseqrebebb-as di tewwurt, tenna-yas:
- wi akka ? Tenna-yas:
- d taklit i m-d-yewwin imensi. Tenna-yas:
- ṛuḥ! ur ḥwaǧɣ ara imensi-m, a taklit mm-iselfan! Tenna-yas:
- a wletma, lli-yi-ţ-in: mačči d nekk i m-ţ-ixedmen. Tenna-yas:
- kker, a timceḍt, lli-yas-d tawwurt!
Akken d-kcem taklit, tsers imensi; tenna-yas:
- acu tebɣiḍ, a taklit: ad niwel d nnwal neɣ a nqeṣṣer d aqeṣṣer? Tenna-yas:
- a lalla, ass-agi ad niwel d nnwal.
Terra uskir n wuzzal f lkanun, armi yuɣal d azeggaɣ. Mi tga akka s ufella n wuskir-nni, a d-ɣlint
ṭṭeyyat n uḥeddur; mi tga akka, a d-ɣlint ṭṭeyyat n uḥeddur. Ččant armi ṛwant. Wayeḍ yeqqim akken.
Azekka-nni ṣṣbeḥ, tenna-yasen i yat taddart:
- a nnegr-nnwen, a llqec-nnwen! Ternam-d takna f lalla leḥkima! Mmer teḥdiṛem acu texdem leɛca,
a twehmem! Nnan-as:
- d acu, a taklit ? Tenna-yasen:
- mi wwḍeɣ, tessendeh timceḍt, telli-yi-d tawwurt; tenna-yi: ma ad niwel neɣ anqeṣṣer? 
Nniɣ-as: ass-agi ad niwel d nnwal. Terra uskir n wuzzal armi yuɣal d azeggaɣ. Mi tga akka, a d-ɣlint ṭṭeyyat n uḥeddur, mi tga akka a d-ɣlin ṭṭeyyat n uḥeddur. Nečča armi neṛwa; wayeḍ hat-it akken.
Tɛedda teslit txedm akken ula d neţţat. Mi tga akka i yifassen-is, neṭḍen; mi tga akka i yifassen-is, neṭḍen. Teǧǧ-n ifassen-is s ufella n wuskir. Akken ţ-walan d taɛibant, telfen-ţ.
Yiwen n wass, lalla leḥkima teṭṭef yiwet n temɣart, tenna-yas:
- a kem-jeɛɛleɣ, a txedmeḍ ayen ara m-iniɣ.
Tenna-yas:
- yirbeḥ. Tenna-yas:
- ṛuḥ azekka, talemmast n wass, awi taculliḍt ternuḍ tacacit n ubelluḍ, ɣer tala muḍeɛ flan, steɛmel teččačareḍ; a n-iṛuḥ mmi-s n sselṭan, a m-yini: eǧǧi-yi abrid ad ssweɣ aɛudiw-iw. In-as: ar d-ččareɣ! Mi
yerfa, a kem-idegger, kemm in-as: ṛuḥ, ṛuḥ! Imi tetneffexḍ akka, ɛni tenniḍ-as i lalla leḥkima: a ḥeqq baba-m waɣzen, aqerruy-is di lqaɛa, iḍarren-is deg igenni, i wakken a d-nṭeq ɣer-k?
Truḥ temɣart azekka-nni, la teččačar di tala.
Akken d-yewweḍ mmi-s n sselṭan, yenna-yas:
- eg-iyi abrid, a yemma tamɣart, ad ssweɣ aɛudiw-iw.
Tenna-yas:
- a mmi, ar d ččareɣ! Yenna-yas:
- nniɣ-am ṭṭixxer-d akka: ur kem-ţṛaǧuɣ ara ar ţeččareḍ taculliṭ s tcacit n ubelluḍ! Tenna-yas:
- nniɣ-ak ur ṭṭixxireɣ ara alamma ččureɣ.
Yeṭṭf-iţ deg ufus, ideggr-iţ s abṛaḥ n tala. Tenna-yas:
- ṛuḥ, ṛuḥ! A nnegr-ik, a lleqc-ik! Eɛni, imi tewwiḍ akka di zzux, tenniḍ-as i lalla leḥkima: a ḥeqq baba-m waɣzen, aqerruy-is di lqaɛa, iḍarren-ines deg igenni ?
Yessew-d aɛudiw-is, iṛuḥ.
Akken d-yewweḍ s axxam, iṛuḥ ɣer lalla leḥkima,
yenna-yas:
- a ḥeqq baba-m waɣzen, aqerruy-is di lqaɛa, iḍarren-ines deg igenni!
Dɣa tneṭq-d ɣer-s. Win yefṛeḥ, tin tefṛeḥ, at wexxam akken-nniḍen. Sselṭan iga tameɣra amzun ass-nni i d-dda d tislit.
Dɣa terfed tadist, tesɛa-d aqcic d bu-twenza n wewreɣ. Iga sselṭan tameɣra, yessečč yakk taddart.
Ass wi-s sebɛa, akken d iḍ, iṛuḥ-d uwaɣezniw-nni, yeddem aqcic, igezm-as taḍadect-is, yessames cwiṭ idammen i yimi n yemma-s, isers-as taḍadect-nni f yimi-s, yewwi aqcic, iṛuḥ.
ṣṣbeḥ-nni, akken d-kkren, afen taḍadect n weqcic f yimi n yemma-s, aqcic ulac! wehmen meṛṛa, nnan-as: imi d yelli-s n waɣzen, tečča mmi-s!
Rnan acu rnan, terfed daɣ tadist, tesɛu-d aqcic d bu-twenza n wewreɣ. Ferḥen meṛṛa, nnan-as:
- tɣerm-it-id. Amzun ur yemmut umezwaru.
Gan tameɣra. Ass wi-s sebɛa, armi d-ufan daɣ taḍadect n weqcic f yimi-s. Akken armi seţţa n warrac, i seţţa d at twenziwin n wewreɣ. Ti-s sebɛa, d taqcict d mm-twenza n wewṛeɣ. Teḍra yid-s daɣ am watmaten-is.
Dɣa at wexxam ɛyan; argaz-is d wemɣar-is akken nniḍen. Ddmen-ţ, erran-ţ s adaynin, cudden-ţ, nnan-as: tameṭṭut iteţţen arraw-is, ula d nekkni, yiwen n wass, a ɣ-tečč!
ţţaken-as lqut deg ceqquf. Akken ma sin iseggasen neɣ telta, tuɣal, meskint, am wanẓad n uqerru, ur ţetɛeqqelṭ ara.
Yiwen n wass, awaɣezniw, - kul-ci yeẓra-t, kra iɛeddan fell-as, yeẓra-t,- icebbḥ-asen-d i warrac, yessels-asen-d tibeṛnyas, isers-asen-d tiqlemyatin ɣef tenyirin-nnsen. Lmeɣreb, yewwi-ten i sebɛa, yeǧǧa-ten
di beṛṛa s dat n tewwurt; neţţa yekcem. Akken yewweḍ, msalamen yakk yid-s; ssya u ssya, la ţţergigin: ugaden ad iwali yelli-s deg adaynin. Yenna-yasen:
- i yelli?
Ssusmen meṛṛa: ula amek t-id-waǧben. Armi i ten-yeɣṣeb, ineṭq-d sselṭan, yenna-yas:
- ihi, yelli-k, asmi i d-usa, teggumma ad tehdeṛ s argaz-is: d tagugamt. Neṣbeṛ. Seg-s ɣer da, tesɛa-d
seţţa n warrac d at twenziwin n wewreɣ d teqcict ti-s sebɛa d mm-twenza n wewreɣ: tečča-ten i sebɛa. Mkul yiwen, akken ara a wḍen sebɛa n wussan, a d-naf ala taḍadect n weqcic f yimi-s. Tura nɣill ad tecɛef: a d ţan ɣer-k: neqqen-iţ deg udaynin.
Imuql-iţ, iṛuḥ yebra-yas-d. Truḥ tessared, telsa leḥwayej: yewwi-ţ-id, teqqim yak yid-sen. Yenna-yas uwaɣezniw:
- a yelli, d tideţ teččiḍ arraw-im? Tenna-yas:
- a baba, ur ten-ččiɣ ara. Ass wi-s sebɛa, ad d-afeɣ taḍadect f yimi-w: ma d nitni, ur ẓriɣ anda ddan.
Teddem-d amessak deg yidmaren-is, tessekn-as-d sebɛa n tḍudac. Ziɣ, meskint, mi d-ufa taḍadect n mmi-s f yimi-s, a ţ-tessni g umessak, a ţ-tɛelleq s idmaren-is.
Yenna-yas:
- i win ara m-ten-id-yefkan, a ten-tɛeqleḍ?
Tenna-yas:
- ah, a baba, amek ur ten-ɛeqqelɣ ara? Arrac, d at twenziwin n wewreɣ; taqcict, d mm-twenza n wewreɣ!
Iṛuḥ yeskecm-iten-id i sebɛa, yenna-yasen:
- ssenset taftilt.
Arrac refden tiqlemyatin, taqcict terra acebbub di ṭṭerf: ifeǧǧeǧ wexxam. Yemma-tsen teɣli fell-asen, tessuden-iten; feṛḥen akken ma llan. Yenna-yas uwaɣezniw:
- a yelli, d nekk i m-ixedmen tadyant-agi. Nniɣ-am ur theddeṛḍ ara s argaz-im anagar ma yenna-yam: a ḥeqq baba-m waɣzen, aqerruy-is di lqaɛa, iḍarren-ines deg igenni! Kemm, ur teṛǧiḍ ara: terẓiḍ awal-iw, tceggɛeḍ tamɣart! Tenna-yas:
- d tideţ, a baba.
Tessuter-as leɛfu.
Win iṛuḥ s axxam-is; neţţat tefṛeḥ, teqqim s arraw-is, terbeḥ, tufa-t. At wexxam gan tameɣra sebɛa n wussan d sebɛa n wuḍan.
Tamacahut-iw lwad lwad;
ḥkiɣ-ţ-id i warraw n leǧwad.
Nekkni ad aɣ-yeɛfu Ṛebbi;
uccanen, a ten-yeqqed Ṛebbi!

1 Commentaires

Plus récente Plus ancienne