Tamacahuţ n yinisi d wuccen

Tamacahuţ n yinisi d wuccen

 

Tamacahuţ n yinisi d wuccen

s ɣur Belɛid n At Ɛli

 

Yiwen n wass, zik-nni, asmi heddṛen lewḥuc d lehwayec, ddukklen inisi neţţa d wuccen. Ṛuḥen ad inigen di tmurt ɣer tayeḍ.

Ur ẓriɣ d acu n lmektub i ten-yesdukklen: win, d uccen, meqqer, iṣeḥḥa, yezmer i yiman-is; wayeḍ, meskin, annect d taẓẓelt, ula d tayaẓiṭ waqila terna-t.

Lḥaṣun, ṛuḥen akken, la leḥḥun, leḥḥun: win icellex iḍarren-is; dadda-k inisi la yeţţegririb, yeţţegririb am tembult: la-dɣa, ma deg ukessar, ahat, ma yefka Ṛebbi, ad iserreḥ kan i yiman-is, atan iṛuḥ; ma deg usawen... winna, ala Ṛebbi i yeẓran...

Nniɣ-ak, a sidi, kecmen tamurt ffɣen tayeḍ, - neɣ ffɣen tamurt kecmen tayeḍ, - akkenni... almi ineṣṣef fell-asen wass, ssawḍen ɣer yiwen n wemkan... d acu ara k-iniɣ? - Aseɛdi, ur t-yeţţak ara Ṛebbi ɣer din! - Ur telli deg-s la d sseǧṛa, la d taḥcict: ṛṛmel, idɣaɣen, d aya i d-yexleq Ṛebbi dinna. Ad as-tiniḍ d ṣṣeḥra. Ma d iṭij, d wezɣal, d fad... yefk-d Sidi lxiṛ-is!

Uccen, dɣa, yuɣal s tidi am win yeccucfen. Ma d inisi, ur d-neqqar ara: yuɣ-itett kan ɣer daxel: ɛeggu, azɣal, a s-tiniḍ d timess, d fad! Tin i tt-iɣelben yak, d fad! Yenɣa-ten fad. Uccen dɣa kkawen icenfiren-is: la d-yessufuɣ kan iles-is, yeţnehhit, (yerna, yuɣ-it lḥal, ṣṣbeḥ zik, “yefṭer” s yiwet n taɣaṭ!...

Ma d inisi, nniɣ-ak, yin-as kan deg wul-is: Annaɣ, a Ṛebbi, d acu i k-xedmeɣ?.. Timsegrit n leɛmeṛ, yerna-yas-d wuccen la d-yeţlummu fell-as, yin-as:

— Atan wanda ɣ-d-yessaweḍ ṛṛay-ik, ay ucmit!... D kečč i ɣ-d-yewwin ssyagi!

Inisi, meskin, yugad-it: yessusum kan, neɣ yeqqar-as:

— Annaɣ, a sidi, annaɣ, a ṣṣelṭan n lewḥuc, niɣ d kečč kan i yeţḍebbiren!...

Mi ara yilin sin ur ɛdilen ara tazmert, ur ilaq ara ad dduklen, la-dɣa ma di ṣṣeḥra, la-dɣa ma yella deg-sen yiwen d uccen! D win meḥquren, daymen, i tt-yeţţaɣen. D win meḥquren, daymen, - lameɛna daymen, imi, ulamma la neţru tura ɣef yinisi, ula d neţţa, akken, d aburuks, lukan a t-yecrek webrid d walbeɛḍ aqell-is, a ḥeqq baba-k d jeddi-k, ar d-yesɛeddi fell-as d lbaṭel azeggaɣ.

D acu tebɣiḍ? Akka i d ddunnit: wa yeɣleb wa, wa yeḥqer wa, wa iteţţ wa. Nekkini jeṛṛbeɣ iman-iw: ɣur-i yiwet n ṭṭbiɛa d ir-iţ: acḥal d abrid mi ara qqimeɣ akka nekk d walbeɛḍ a nheddeṛ, akken d imi ara d-yebdu ad iyi-d-yettcetki, ad iyi-d-yeţlummu ɣef wihin d wagi, ɣef wihin iḍelm-it, ɣef wagi yečča-yas lḥeqq, dɣa nekk a t-sskadeɣ kan ɣer wallen, ad ţhuzzuɣ aqerruy-iw; ɣef yiles-iw iniɣ-as: Ih!... D tideţţ! D tideţţ! D awal n lɛali!... Ma deg wul-iw, qqareɣ-as: Mennaɣ di Ṛebbi a wi ẓran acḥal txedmeḍ keččini n lbaṭel, acḥal i k-yeţţalasen ddnub!... Nniɣ-ak... Lameɛna, a d-nuɣal ar yinisi...

Akken d imi yekteb Ṛebbi d ayen, ḥusben, msakit, am lɛeṣṣat-nni n lǧiḥennama, dɣa almi ata iḍehr-asen-d lbir dihin, dihin... Nniqal ṛuḥen mmuten: yuɣal-iten-id ṛṛuḥ.

Uccen la imeččeḥ kan icenfiren-is; iles-is yeffɣ-d am uqjun mi ara s-tendeh deg unebdu; yin-as kan deg wul-is: Lbir-inna la ţwaliɣ, ma d tideţţ yella neɣ d targit ala ţarguɣ?...

Ma d lḥaǧǧ...  “Taẓẓelt, deg mi yesfuḥ aman, dɣa, yuɣal... ɣef uqerru, ɣef ujeḥniḍ... ula wi t-id-yeṭṭfen!

A wwḍen, a sidi, ɣer lbir. Walin ɣer lqaɛ-is llan deg-s waman. Uccen yesḍall aqerruy-is deg yiri n lbir ɣer daxel: tewt-it-id rriḥa n teḥcict d waman isemmaḍen, yeṣreɛ! - Nekk, ad iniɣ ulac lǧennet n ddunnit (mačči n laxeṛt!), ulac lǧennet n ddunnit am...

Lexṛif, ţţmeṛ d uyefki

N telɣemt neɣ n tixsi,

D ayen i d ddwa n tasa,

La-dɣa ma deg uzal qayli;

Aman d lɛali,

Taceṛcuṛt s-ddaw nnexla;

Taḥcict tazegzawt tuli...

A Ṛebbi, enɣ-iyi... di ṣṣeḥra!

A nniɣ-ak, ar d aqerru n wezduz i ɣur-i! Di leɛnaya n Ṛebbi, d acu d-yewwin ayefki d ţţmeṛ d lexṛif ɣer tmacahuţ n umakraḍ n tɣeṭṭen? Tura, dagi i tennexnex: anwa deg-sen ara iṣubben a d-yawi aman?

Myugaden i sin: uccen, yugad ad iṣubb, a t-in-yeǧǧ inisi di lqaɛ n lbir: yeẓra aṭas i s-yexdem lbaṭel: lemmer ad as-yaf abrid, a t-yexdeɛ. Ma d inisi, ula d neţţa, tergagi tasa-s: ma iṣubb, a d-yeǧǧ arraw-is i tingara! Ihi, amek?

Ihi, tefra a d-yers inisi. Tfehmeḍ kan akken ara tefru: ad yers a d-yawi aman, neɣ... a t-yerr wuccen d iftaten. Yenna-yas: Ay ul-iw, imi lmut ad mmteɣ, iwkessar neɣ iwsawen, w-LLeḥ, meqqar ar d-kkseɣ cciḍ i tɛebbuṭ-iw!

Neţţa lbir-nni ɣur-s taryact i ɣer iɛelleq wemrar; amrar-nni cuddent ɣer-s snat n lḥilat, yiwet ssya, tayeḍ ssya: mi tettṣubbu yiwet, tayeḍ a d-ţţali. Yerkeb inisi, iṛuḥ. Lǧiḥa nniḍen yeṭṭf-iţţ-id wuccen, la as-yeṭṭelliq cwiṭ cwiṭ...

Yaweḍ inisi d akessar, yebdu tissit: yeswa, yeswa, yeswa... Lḥaṣun, nniɣ-ak, almi yeqber, tcuff tɛelliṭ-is, yerra-d s lexbaṛ, yuɣal-d ɣer lɛeql-is...

Tura, dagi diɣen, yella... leḥsab: lemmer yelli inisi d win i wumi yeqseḥ wul, lemmer d win yessawḍen lbeɣḍ ɣer leḥdud, ma yetbet deg wul-is a t-yexdeɛ wuccen, tili ad as-d-yini: Ihi, a gma, imi tebɣiḍ ad iyi-ţ-txedmeḍ, an nemmet i sin: nekk, ad mmteɣ dagi deg waman; kečč, ad temmteḍ dinna iwsawen, di fad!...

Dagi diɣen, yella... leḥsab wi-s sin: ahat, a win a la yeqqaren taqsiṭ-agi, ad iyi-d-iniḍ: ur yeţţili ara leḥsab abeɣḍi am wagi deg wul inisi!

Nekk, a k-in-waǧbeɣ: d tideţţ, d tideţţ... ur yesɛi ara yinisi leɛqel; ur yesɛi ara lefhama, ur yesɛi ara lxaṭer, bac a d-ilal deg wul-is lbeɣḍ; lameɛna, a t-nǧeɛɛel... d mmi-s n Adem: tura, akkagi, a mmi-s n tmurt, ma ur i tefhimeḍ ara, ţţel tiwriqin-agi, err-itent ɣer tkufit, neɣ sserɣ-itent! Nekk, d ayagi issneɣ!

Tabeɛ, ur yeḥsib inisi leḥsab-agi, ur tesɛiḍ i yellan, Ur ẓriɣ d ul-is i yelhan, ur ẓriɣ yeţkel ɣef Ṛebbi, - neɣ yuɣ-it lḥal ihegga tin yexdem, - akken d imi yeswa almi yeṛwa, yeččuṛ lḥila-nni d aman, iɛeggeḍ-as i wuccen:

— Jbed!

Uccen, d ayen i yeţṛaǧu. Yejbed, yejbed deg umrar, almi i d-yessaweḍ lḥila, yesmir-iţ ɣef yedmaren-is... Tiqit, ur ţ-id yeǧǧi ara; ma d tawant, yeṛwa. Dɣa, yesl-as i yinisi la s-d-yeţɛeggiḍ:

— Jbed tura an n-aliɣ!

Yerra-yas wuccen, yenna-yas:

— A d-jebdeɣ? ... A nnegr-ik, a tawaɣit-ik! Qqim kan, kemmel ussan i g-d-yeqqimen dinna! Ma d nekk, aql-i ṛuḥeɣ: ma d arraw-ik, ad asen-ssiwḍeɣ lexbaṛ-ik! Qqim di lehna!

Dɣa, yekker ad iṛuḥ, almi yesla... i teḍṣa: “Ah ah ah ah!!!

Yesl-as, a lmumnin, i yinisi, di lqaɛ n lbir, yemmut di teḍṣa. Yebded wuccen, yewhem. Yesḍill aqerruy-is, yessiwel:

— W aa ay Inisi! D acu-t akka i ɣef teţţaḍṣaḍ?...

Yerr-as-d inisi:

— Ah ah ah ah! D acu i ɣef la ţţaḍṣaɣ? Wah... Fell-ak a la ţţaḍṣaɣ, ay uccen i s-yeqqaren ḥeṛceɣ!!! A ziɣ-nni, yif-ik weɣyul tiḥḥeṛci!...

Uccen s akin, mi t-imettel ɣer weɣyul, yeffɣ-d wul-is: yenna-yas:

— Amek akka? Amek iyif weɣyul ?

Yerr-as-d inisi, yenna-yas:

— Wah! d ajeṛṛeb kan i bɣiɣ a k-jeṛṛbeɣ mi i k-n-nniɣ ssali-yi-n! Wah!, tebra tnisiţ-nni n-ǧǧiɣ di lɣaba, ur n-uliɣ ssyagi a lukan ad iyi-tefkeḍ cci n ddunnit irkel!... A win yif ccteɛteɛ! Waql-i ufiɣ-d dagi ala tid-nni yebɣa wul ! W-aţţa teččuṛ ddunnit dagi ala d akraren, d ulli, d tiɣeṭṭen, d iqelwacen, d tiyuẓaḍ, d iyuzaḍ, d iwtal!!!

Lḥaṣun, ibedr-as-ten-id akken d tirni, ala ayen i ff i yeţţak tuɣmas-is weɛdaw n imeksawen.

Yuɣal almi d amcaḥ-nni icenfiren-is; bdunt tuɣmas-is la ṭṭerḍiqent, allen-is ffɣent-d. S akin, yerra-ţ ɣer uḥellel: 

— Annaɣ, ay inisi, annaɣ, a gma n tɛebbuṭ! Mel-iyi amek ara n-ṣubbeɣ... Annaɣ, ţţxil-k!...

— Amek ara d-ṣubbeḍ?... tura ad ak-iniɣ tideţţ, a gma: luka a a n d albeɛḍ nniḍen, tili ur ak-ţɛemmideɣ ara: imi d kečč, ay uccen, icerk-aɣ lxiṛ, yerna waqila crekn-aɣ ula d idammen... Ihi, atan wakken ara txedmeḍ: ger iman-ik sdaxel n lḥila-nni yellan din iwsawen; nekk dagi a n-ččaṛeɣ tayeḍnin d aman, tserrḥeḍ-d i yiman-ik, alamma tewwḍeḍ-d...

S akin, dadda-k inisi yeṭṭef ineggez ɣer daxel n tin akken i s-yenna a ţţ-in-ččaṛeɣ d aman, yeṭṭef deg umrar, yuṛǧa.

Uccen yuɣ-as awal: yexdem akken t-id-iweṣṣa: yerkeb, yeḍleq i yiman-is, iṛuḥ... s akin la yeţţader, la yeţţader. Wayeḍnin s wadda la d-yeţţali!

Akken, akken... almi d ţţnaṣfa n lbir, ... mlilen: iwali wuccen xali-k inisi la d-yeţţeqluqul, iteddu-d ɣer beṛṛa, Amrar la yeţţazzal. Iɛeggeḍ-as, yenna-yas:

— Annaɣ! Annaɣ! Amek akka nekk la n-ttṣubbuɣ ɣur-k d akessar, kečč la teţţaliḍ!... Inisi yejgugel kan deg umrar, tamart-is la ţ-yessafag waḍu. Akken ţqarib ad yaweḍ ɣer beṛṛa, uccen iṛuḥ yennul lqaɛ, ijawb-it, yenna-yas:

— D acu tebɣiḍ ay uccen, a gma?

Akkagi i d ddunnit:

Wa yeţţali, wa yettṣubbu!

Enregistrer un commentaire

Plus récente Plus ancienne